چگونه صنایع دستی صادر کنیم

در ابتدا و پیش از ورود به مبحث چگونگی صادرات صنایع دستی ایران به خارج از مرزها ضروری است به این پرسش پاسخ داده شود که چه ضرورتی ایجاب می نماید که صنایع دستی ایران وارد حوزه فوق الذکر شود؟ پاسخ روشن است صادرات هر کالایی و در اینجا به ویژه صنایع دستی ایران دارای اثرات و بازخوردهای مثبتی در حوزه اقتصاد، اشتغال، تعاملات فرهنگی، سودآوری و ارزآوری، بالا رفتن سطح رفاه و فرهنگ عمومی، شناخت جامعه جهانی از جامعه مبدا و بسیاری اثرات گوناگون دیگر است. با این نگرش میرسیم به پاسخ پرسش دوم که اجمالا پیرامون آن سخن خواهد رفت.

پاسخ بلاشک مثبت خواهد بود. آری صنایع دستی ایران با قدمتی چندین قرن ظرفیت بالایی در امر صادرات دارد ظرفیتی که مرهون عوامل گوناگونی است که آن را در رده های سطح بالای جذابیت و محبوبیت قرار داده است. حتی با نیم نگاهی گذرا هم می توان شاهد بود که بسیاری از صنوف گوناگون صنایع دستی ایران در دنیا حرف اول را می زند. من باب مثال فرش و دست بافته های ایرانی که در سطح جهان شناخته شده و دارای وجهه و اعتباری بس گرانقدر است. اما این امر همانگونه که دارای جذابیت ها و برکات فراوان خود است پر مخاطره و خطر خیز نیز می باشد، چرا که اگر با شناخت و تلاش و برنامه ریزی وافی و علمی و هشیارانه نباشد دارای اثرات زیانباری به لحاظ مادی و البته معنوی خواهد بود و اعتبار سخت بدست آمده دیرین را به راحتی مخدوش و بی اعتبار خواهد ساخت.

چه قابلیت هایی صنایع دستی ایران را قابل صدور به خارج از مرزهای ایران نموده است

در پاسخ به ذکر چند عامل عمده بسنده می شود:

  اول اینکه تنوع و گوناگونی آثار صنایع دستی در ایران با عنایت به جغرافیای گسترده و متفاوت هر منطقه مجموعه بی نظیری را به لحاظ ساخت، مواد اولیه، طراحی، رنگ بندی و کارایی پیش روی مخاطب قرار می دهد.

  دو اینکه نیروی کار نسبتا ارزان و بعضا مواد اولیه متنوع و … و وجود استادکاران ماهر و متبحر در تمامی رشته های گوناگون صنایع دستی محصولاتی قابل رقابت را به لحاظ قیمت و کیفیت به جهانیان عرضه می دارد

  سه اینکه قریب به اتفاق اکثر آثار صنایع دستی ایران توامان دارای دو جنبه کاربردی و هنری ( تزییناتی ) هستند. کمتر کالایی است که صرفا جنبه کاربردی داشته باشد و یا صرفا جنبه تزییناتی و این دو منظوره بودن کالا قطعا بر جذابیت اثر و ترغیب خریدار به تهیه آن می افزاید. فرش ایران علاوه بر این که کفپوشی بسیار مناسب در جایگاه کاربردی خود است بلکه به عنوان یک تابلوی زیبا نیز چشم نواز و گیراست. همین گونه است آثار خاتم، قلمکاری، میناکاری، سفالگری، ترمه بافی، فیروزه کوبی، نگارگری و ده ها و صدها عنوان دیگر صنایع دستی ایران به ویژه صنایع دستی فاخر و منحصر به فرد هفت گردون

همانگونه که در بالا عنوان شد و ظرفیت ها و جذابیت های صنایع دستی ایران جهت صادرات به بحث گذاشته شد قطعا مخاطرات و سهل انگاری هایی نیز در این راه می تواند آسیب رسان جدی به امر صادرات و از آن بدتر خدشه بر اعتبار و حیثیت جهانی صنایع دستی ایران باشد که در اینجا نگاهی اجمالی به آن انداخته میشود

اول اینکه کیفیت کالای عرضه شده: از مهم ترین عوامل موثر در این امر این است که مصرف کننده خارجی قطعا از خرید کالای بی کیفیت و مخدوش ولو با قیمت مناسب خودداری خواهد نمود. برای صادرات یک کالا یقینا باید به استانداردها و انتظارات و خواسته های جامعه و کشور مقصد توجه و عنایت کافی مبذول داشت. به عنوان نمونه می توان به نگاه عمومی جامعه خودمان به کالاهای چینی و ساخت چین اشاره نمود، شاید این خدشه و بی اعتباری کالاهای ساخت چین در اذهان جامعه ما تا مدت های مدید قابل ترمیم و التیام نباشد

دو اینکه قیمت گذاری مناسب و قابل رقابت

سوم شناخت نیازها و سلایق و فرهنگ و …جامعه مقصد

چهارم عمل به تعهدات زمانی و سایر تعهدات

پنجم بسته بندی شکیل و مناسب و مطمئن

ششم نوآوری در ایده و عرضه و البته وفاداری به اصل و ریشه توامان. چون هنرمند و صنعتگر این عرصه علاوه بر اینکه باید به چهارچوب بنیادی مقوله مورد ارائه وفادار باشد در عین حال می بایست مطابق با نیاز و سلیقه روز جامعه مقصد هم کالای خود را عرضه نماید

اینها ذکر عمده مواردی بود که در امر صدور یک اثر و کالای صنایع دستی تاثیرگذار است. بلاشک به این فهرست می توان بندهای بیشتری نیز اضافه نمود

با توجه به مسائل ذکر شده حال لازم است که نگاهی اجمالی نیز به مراحل فنی و ادارای صدور کالا( صنایع دستی )انداخته شود تا متقاضی صدور بتواند و بداند از ابتدا تا انتها از چه مراحلی باید عبور نماید. مانند هر کار دیگری در حوزه تجارت، صادرات کالا نیز نیازمند برنامه ریزی توام با آینده نگری، تجهیز با مطالعات علمی، توانایی جلب اعتماد مشتری و فعالیت بی وقفه، شناخت نیازهای بازار مقصد و نیز آشنایی نسبی با سنن، فرهنگ، آداب و رسوم قومی و ملی جامعه مقصد و در نهایت آشنایی با مقررات واردات و صادرات کالا از هر دو جامعه مبدا و مقصد است.

 ثبت و تاسیس شرکت ( اعم از سهامی عام یا خاص )

 احراز شرایط شخص یا شرکت صادرکننده کالا برای صادرات ( دارا بودن کارت بازرگانی معتبر-نداشتن پیمان ارزی معوق-دارا بودن حساب جاری یا قرض الحسنه در کشور مبدا)

 اخذ قیمت از کمیسیون نرخ گذاری

بازاریابی

تبلیغات

صدور پیش فاکتور ( صدور پروفرما )

تهیه و بسته بندی ( بر اساس توافق و استاندارد کشور مقصد )

مشخص کردن ارزش گمرکی کالا

دریافت مجوز صادرات کالا از ارگانهای ذیربط

اظهار کالای صادراتی به گمرک جهت اخذ خروجی

بیمه کردن کالا و قرارداد با حامل ( شرکت های بین المللی حمل و نقل )

دریافت گواهی بازرسی ( خریدار و فروشنده با شرکت بین المللی بازرسی مورد تایید طرفین )

اخذ گواهی مبدا و صدور فاکتور فروش

صدور کالا

در حال حاضر ایران یکی از سه قطب مهم جهان در زمینه صنایع دستی است. فرش، ظروف مسی ( قلمزنی ) شیشه و سفال و زیورآلات هرکدام سهم بسزایی در صادرات صنایع دستی دارند

سازه های مسی قلمزنی شده سهم بالایی را در صادرات به خود اختصاص داده اند

ظروف شیشه ای  در میان کشورهای آسیایی و آفریقایی و بعضا اروپایی پر طرفدارند. قطر- آفریقای جنوبی- عراق- افغانستان- آذربایجان- جیبوتی- امارات- مالزی- ترکیه- ترکمنستان- اردن- لیبی و قزاقستان خریداران این محصولات هستند

صنایع چوبی و به ویژه مبلمان با خریدارانی از ارمنستان- امارات- گرجستان- قزاقستان- عراق- آذربایجان- کنیا و مالزی

فرش از پر طرفدارترین صنایع دستی ایران انواع قالی-گلیم- گبه- زیلو- جاجیم و … می باشدکه کشورهای چین- انگلستان- ایتالیا و عراق از مهم ترین طرفداران آن هستند

پارچه قلم کاری که در کشور عراق هواخواهان زیادی دارد

سفال و سرامیک ایران از صنایع دستی پر طرفدار ایران در بین کشورهای آلمان- امارات- بحرین- عراق- مالزی- نیوزیلند- سری لانکا- عمان- برزیل- ایتالیا- اردن- فرانسه- گرجستان- کنیا- لبنان- کانادا-  نیجریه و اتریش می باشد

تذهیب و نگارگری از دیگر حرف صنایع دستی ایران است که آذربایجان- کویت و قزاقستان از خریداران آن می باشند

در یک جمع بندی کلی کشورهای همسایه امارات- عراق- افغانستان و ترکیه عمده خریداران صنایع دستی ایران هستند.