ده شهر ده صنایع دستی استان ایلام

استان ایلام استانی با پیشینه‌ای بس کهن، دیرپا و درخشان از تمدن کهن سرزمین ایلام است. این استان بخشی از عیلام بوده که در حدود ۳ هزار سال قبل از میلاد به وجود آمده است و تا سال ۶۴۰ پیش از میلاد و حیات خود ادامه داده است. معنای ایلام در کتیبه های بابلی معنی کوهستان یا کشور طلوع آفتاب را میدهد. استان ایلام کنونی در غرب کشور واقع شده است و از شمال به کرمانشاه از جنوب به خوزستان و عراق از شرق به لرستان و قسمتی از خوزستان و از غرب به کشور عراق مرتبط است.
زیست عشیره ای و سنتی در این خطه موجب رشد و رونق صنایع دستی مرتبط با آن گردیده است. صنایعی نظیر بافت قالی کردی (درشت بافت)، سیاه چادر، جاجیم، گلیم، نمدمالی، چیخ بافی، گیوه دوزی و… را می توان شاهد بود و هم اکنون علاوه بر موارد ذکر شده صنایعی مرتبط با آن نظیر احرامی بافی، گلیم نقش برجسته، معرق روی چوب، منبت چوب، سفال و سرامیک، قلمزنی روی مس، و… نیز در این استان راه اندازی شده است.

1. گلیم نقش برجسته به لحاظ تولید و اصالت مهمترین و شاخص‌ترین صنعت دستی و بومی این استان است که عمدتاً در شهرهای دره شهر و ایوان بافته می شود. این شاهکارهای نقش برجسته ابریشمین را می توان نوع تکامل یافته آثار مکشوفه ۸ هزار ساله در آناتولی ترکیه (قدیم ترین گلیم) و قالی ۲۵۰۰ ساله پازیریک (قدیم ترین قالی) دانست که با نوآوری و خلاقیت هنرمندان صنعتگر و زبردست این استان در تکامل آن آثار نقشی بی بدیل را ایفا نموده اند. پشم مصرفی در بافت این دست بافته های ارزشمند عشایری از عشایر کوچ نشین این استان کوهستانی فراهم می‌شود. امروزه ما شاهد بافت نمونه هایی از گلیم و قالی نقش برجسته در سایر مناطق می باشیم اما با این همه باید اذعان نمود که اصالت آن متعلق به ایلام است.
2. نمد مالی به دلیل بافت عشایری استان و همچنین وجود ماده اولیه نمد مالی (پشم) این زیرمجموعه از صنایع دستی استان ایلام از رونق خوبی برخوردار است.
3. احرامی بافی نیز به دلیل همجواری این استان با کشور عراق و تردد زوار عتبات دارای رونق است که از آن بافته ها تحت عناوین سجاده، کیف و… استفاده می‌شود.
4. گیوه بافی نیز به لحاظ کوهستانی بودن منطقه و نیز کوچ عشایر و دامداری از رونق ویژه‌ای در این استان برخوردار است.
5. معرق روی چوب نیز در دهه های اخیر شاهد رشد و رونق چشمگیری بوده است. به ویژه در طراحی و تولید تابلوهای اشعار و آیات و احادیث.
6. بافت سیاه چادر نیز از دیگر محصولات صنایع دستی کاربردی این استان است که عموماً توسط بانوان سخت کوش استان تولید و عرضه می گردند.
7. چیخ (چیت) بافی که دورادور سیاه چادرها از آن استفاده می شود با بهره گیری از نی و موی نی و بعضاً پشم رنگی بافته می شود. در خانه های شهری از چیخ به عنوان پارتیشن استفاده میشود.
8. جاجیم بافی نیز از دیگر محصولات کاربردی صنایع دستی استان است که از آن به عنوان رختخواب پیچ استفاده می گردد.

از سایر موارد می‌توان به ظروف سفالین، قلم زنی روی مس، ساخت سازهای سنتی (سه تار) نام برد که عموما جنبه کاربردی داشته و البته خالی از زیبایی ها و آرایه های تزئینی و دکوراتیو نمی باشند.